دو نوع میکروب به‌طور طبیعی در واژن زنان همواره وجود دارد. یک دسته از این میکروب‌های دفاعی (غیر بیماری زا) از دستگاه تناسلی در برابر عفونت‌های بیماری‌زا هستند و دسته دیگر میکروب‌هایی که در حالت عادی در بدن زندگی می‌کنند و در صورتی که میکروب‌های دفاعی کار خود را درست انجام دهند، موجب بیماری نمی‌شوند. اما همین میکروب‌ها در صورت ضعیف یا کم شدن میکروب‌های دفاعی، ایجاد بیماری می‌کنند و موجب عفونت ها من جمله عفونت قارچی واژن ، عفونت میکروبی یا انگلی آن می شوند که عفونت واژن پس از زایمان در زنان بسیاری رخ می‌دهد.
علائم کلی عفونت واژن
همانطور که در دسته بندی انواع عفونت واژن گفته شد، طیف علائم عفونت‌های زنانه از خارش و سوزش و ترشحات شدید تا یک عفونت کاملا بی‌علامت و بی‌سروصدا متغیر است.
در صورتی که عفونت محدود به واژن باشد، علائم شامل ترشحات بدبو، سوزش و خارش واژن و پوست ناحیه تناسلی، التهاب و ورم ناحیه و حتی علائم ادراری مثل سوزش هنگام دفع ادرار می‌شود. البته گاهی سایر علائم عفونت ادراری مثل تکرر ادرار را هم باید به نشانه‌های فوق افزود که در این صورت، فقط معاینه داخلی و انجام آزمایش ادرار به تشخیص درست عفونت کمک می‌کند.
در صورت درگیری مناطق بالاتر، مثل گردن رحم و خود رحم علائمی مثل درد هنگام نزدیکی ، درد زیاد زمان پریود، افزایش خونریزی پریود یا خونریزی غیرطبیعی و لکه بینی بعد از نزدیکی دیده می‌شود.
عفونت رحم و دهانه رحم گاهی کاملا بدون علامت است، بویژه وقتی شدید باشد و لوله‌های رحمی را درگیر کند، یا در فضای شکم پخش شود و نیز زمانی که عفونت مزمن گردن رحم منجر به زخم دهانه رحم شود. به همین دلیل توصیه می‌شود خانم‌ها برای رفع خارش واژن به پزشک متخصص زنان مراجعه کنند.
بهترین ماده برای تمیز کردن ناحیه تناسلی، استفاده از آب معمولی یا ژل‌های مخصوص شستشوی واژن است که در همه داروخانه‌ها موجود بوده و می‌تواند محیط واژن را برای رشد میکروب‌های غیر بیماری‌زا مناسب و برای رشد میکروب‌های بیماری‌زا نامناسب کند. (استفاده از دوش واژینال و بتادین برای شستشوی ناحیه تناسلی به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.)
انواع عفونت واژن
سه نوع عفونت واژن وجود دارد: عفونت قارچی، عفونت باکتریایی و عفونت انگلی. ولی باید گفت از آنجا که محیط مجاری تناسلی به‌طور طبیعی دارای شرایطی خاص می‌باشد، عوامل عفونی زیر در حالت عادی، قادر به رشد و تکثیر در این محیط نیستند، مگر اینکه مشکلی وجود داشته باشد.
در اینجا هر یک از این عفونت ها را برایتان شرح می دهیم.
عفونت قارچی واژن
منشأ عفونت‌های قارچی اندام تناسلی زنان، عمدتا نوعی قارچ به نام کاندیدا آلبیکنس است. این قارچ معمولا به طور طبیعی در محیط واژن وجود دارد و تنها زمانی که بیش از حد معمول رشد کند، می‌تواند بیماری‌زا شود.
البته به روشنی نمی‌توان علت عفونت قارچی را توضیح داد، اما آ‌نچه مسلم است قارچ‌ها در بدن ما حیات داشته و با ما هم‌زیست‌اند. قارچ ها در محل زیست ما، در غذاها و خوراکی‌ها وجود دارند و به نوعی می‌توان گفت ما را احاطه کرده‌اند، ولی اکثر ما گرفتار عفونت ناشی از قارچ‌ها نمی‌شویم.
علائم عفونت واژن عبارت از خارش و ترشحات واژینال می‌باشد. خارش معمولا شدید است و ممکن است باعث التهاب نواحی مربوطه گردد. ترشحات به صورت سفید رنگ و غلیظ است که در عین حال دارای چسبندگی کمی بوده و سست می‌باشد. این ترشحات معمولا فاقد بو و یا دارای بوی کپک بوده، ولی به هیچ‌وجه متعفن نیست، مگر آنکه سایر عوامل عفونت‌زا همراه قارچ باعث بروز واژینیت شده باشند.
عفوت باکتریایی واژن
عفونت‌های باکتریایی دستگاه تناسلی بیشتر توسط باکتری به نام گاردنلا واژینالیس ایجاد می‌شود. این میکروب به‌طور طبیعی در محیط دستگاه تناسلی موجود است، ولی در شرایط خاص ممکن است رشد کرده و باعث بروز بیماری شود.
این بیماری می‌تواند از طریق تماس جنسی نیز منتقل شود. در واژینیت میکروبی، ترشحات واژینال موجود است، ولی خارش و التهاب یا اصلا موجود نیست و یا بسیار خفیف‌تر از عفونت قارچی می‌باشد.
ترشح ایجاد شده در این بیماری به رنگ سفید مایل به خاکستری و یا زرد رنگ بوده و حالت آبکی دارد. خصوصیت بارز این ترشح، بوی مخصوص آن است که شبیه بوی ماهی و ناخوشایند می‌باشد.
تشخیص این بیماری ممکن است با توجه به علایم حاصل از آن و یا انجام نمونه‌برداری از ترشحات اندام تناسلی توسط پزشک و انجام آزمایش روی نمونه به دست آمده صورت گیرد.
عفونت انگلی واژن
عفونت‌های انگلی مجاری تناسلی در بیشتر اوقات به واسطه نوعی انگل تک‌سلولی ایجاد می‌شود. این انگل به طور طبیعی در مجاری تناسلی زندگی نمی‌کند و ابتلا به آن ممکن است از طریق استخر یا حوله آلوده و نیز تماس با فرد آلوده حاصل گردد.
این بیماری از طریق تماس جنسی و یا برخی لوازم و محیط‌های آلوده وارد مجرای تناسلی شده و ایجاد عفونت می‌کند. در بسیاری از موارد ممکن است این عفونت فاقد علایم و یا توأم با علایم خفیفی باشد.
از بارزترین خصوصیت آن وجود ترشح واژینال بیش از حد است. این ترشح دارای رنگ خاکستری یا سبز رنگ بوده و بوی آن زننده می‌باشد. روی آن حباب‌های هوا مشاهده می‌شود که باعث ایجاد ظاهری کف مانند می‌گردد.
درمان
درمان عفونت قارچی: درمان عفونت زنان بسیار ساده و معمولا با استفاده از کرم‌های موضعی ضد قارچ مخصوص دستگاه تناسلی بانوان و اگر قادر به استفاده از کرم واژینال نباشید، با خوردن دارو درمان پذیر می‌باشد. این بیماری گاهی توسط داروهائی که احتیاج به نسخه پزشک ندارد درمان پذیر است ولی چنانچه حامله هستید و یا به طور مکرر درگیر این بیماری می‌شوید، باید حتماً به پزشک خود مراجعه کنید.
همچنین مصرف ماست باعث رشد باکتری لاکتوباسیل که باکتری مفیدی است می‌شود و از رشد عفونت‌های قارچی جلوگیری می‌کند. همین طور می‌توانید در ناحیه واژن خود کمی ماست بمالید. ماست حاوی موادی است که عفونت‌های قارچی را از بین می‌برد. روزانه چند قاشق ماست به این ناحیه بمالید و بگذارید تا خشک شود و سپس آن را بشویید و خشک کنید. ماست استفاده شده باید از نوع ساده باشد و باید از مصرف ماست با طعم‌های مختلف مثلا ماست موسیر و ماست بادنجان پرهیز کرد.
مصرف چند حبه سیر و یا قرص سیر بسیار مفید می‌باشد. سیر هم مانند ماست، عفونت‌های قارچی واژن را از بین می‌برد. خوردن زغال اخته و یا آب قره قروت برای از بین بردن عفونت قارچی بسیار توصیه می‌شود.
پیش گیری
در هنگام مقاربت باید مرد از واسائل پیشگیری و حفاظتی استفاده کند تا از عقونت جلوگیری به عمل آید .
به نکات زیر توجه داشته باشید.
•حتماً از شورت های کتانی استفاده کنید.
• تا آنجا که ممکن است از پوشیدن شورت های پلاستیکی و یا بسیار تنگ و چسبان خودداری کنید.
از کاغذهای توالت حاوی مواد معطر و رنگی، Tampon، Pad های معطر و Bubble Bath و یا به طور کلی نشستن در وان حمام پرهیز کنید.
• اگر باز هم گرفتار عفونت مکرر قارچی واژن شدید به پزشک خود حتماً مراجعه کنید به دو دلیل نخست اینکه ممکن است علت بیماریهای سیستمیک بدن باشد و دو گاهی لازم است که پزشک شما را برای مدت چند ماهی روی درمان بگذارد که از تکرار عفونت جلوگیری شود.
از سری مطالب پزشکی عمومی و غیر تخصصی سایت (اطلاعات عمومی و غیر تخصصی پزشکی برای افزایش دانش سلامت و اطلاعات عمومی پزشکی بازدیدکنندگان)
