به مطالعه رادیولوژی سرخرگ های خونی با تزریق ماده حاجب ید دار محلول در آب که ممکن است به طور مستقیم با سوزن پونکسیون و یا به روش کانتریزاسیون با هدایت کاتتر انجام شود ،آنژیوگرافی می گویند .البته در جریان این آزمایش جدا از مطالعه مرحله شریانی ، فازهای سیاهرگی و مویرگی نیز مورد مطالعه قرار می گیرند. آنژیوگرافی و سی. تی. آنژیوگرافی هردو روش‌هایی دقیق برای بررسی رگهای اصلي خون رسان (کرونر)قلب هستند. اما هزینه آنژیوگرافی قلب که با عبور یک لوله باریک از رگ پا به قلب انجام می‌شود، تقریبا سه برابر هزینه سی.تی. آنژیوگرافی است که فقط با یک تزریق وریدی در دست انجام می‌شود. زمانی که صرف آنژیوگرافی می‌شود نیز چندین ساعت بیشتر از سی.تی.آنژیوگرافی است. پس چرا پزشکان متخصص قلب اکثرا آنژیوگرافی را پیشنهاد می‌کنند؟ فرق بین این 2 و معایب و مزایای هریک چیست؟ 
تفاوت آنژیوگرافی با سی تی آنژیوگرافی
سی تی آنژیوگرافی روش جایگزینی است که در چند سال گذشته به یکی از اولی ترین روش های برخی پزشکان بدل شده است. در سی تی آنژیو با استفاده از اشعه X ، جریان خون در عروق مشاهده می‌شود. به این صورت که با استفاده از اشعه X و تحلیل کامپیوتری دستگاه CT ، تصاویری را تولید می‌کند که امواج اشعه X از وسیله‌ای چرخشی از میان ناحیه مورد نظر بدن بیمار با زوایای گوناگون برای ساختن تصاویر Cross-Sectional عبور می‌کند ، سپس به صورت تصاویر سه بعدی بازسازی می‌شوند. در مقایسه با کاتتر آنژیوگرافی که باید کاتتر درون رگ قرار بگیرد و ماده حاجب تزریق شود ، سی تی آنژیوگرافی کمتر تهاجمی است و بیمار احساس امنیت بیشتری دارد. برای انجام آنژیوگرافی در محل کشاله ران یک سوراخ کوچک ایجاد می شود ، سپس کاتتر که لوله ای بلند ، باریک و توخالی است را به داخل رگ رانده و از آن جا به داخل قلب و رگ های کرونر می فرستند. پس از این که نوک کاتتر به داخل رگ کرونری فرستاده شد ، ماده ای حاوی یُد که ماده حاجب نامیده می شود ، تزریق می شود و تصویر رگ ها نمایان می شود. نکته قابل توجه در تفاوت های آنژیوگرافی و سی تی آنژیوگرافی ، در قیمت و صرف زمان برای بیمار است. در آنژیوگرافی بیمار ساعت ها بستری می شود اما سی تی آنژیو حداکثر یک ساعت وقت بیمار را می گیرد. نکته دیگری که نباید از آن به سادگی گذشت ، تعیین سن و وضعیت ظاهری بیمار برای تجویز آنژیوگرافی یا سی تی آنژیو است. در بررسی های به عمل آمده مشخص شده که اصولا سی تی آنژیو برای بیماران کم سن که مشکوک به داشتن بیماری قلبی هستند و یا جهت اطلاع از وضع بیمار در نظر گرفته می شود اما مشاهدات عینی خبر از توصیه پزشکان به این بیماران برای آنژیوگرافی در وهله نخست دارد. آنژیوگرافی و سی تی آنژیوگرافی هر دو روش‌هایی دقیق برای بررسی رگهای اصلی خون رسان (کرونر) قلب هستند اما هزینه آنژیوگرافی که با عبور یک لوله باریک از رگ پا به قلب انجام می‌شود ، تقریباً سه برابر هزینه سی تی آنژیوگرافی است که فقط با یک تزریق وریدی در دست انجام می‌شود. زمانی که صرف آنژیوگرافی می‌شود نیز چندین ساعت بیشتر از سی تی آنژیوگرافی است.
مزایا و معایب سی تی آنژیو(CTA)
مزایا:
– از روش CTA می‌توان برای سنجش رگهای حیاتی بدن مانند مغز و کلیه و مویرگها استفاده کرد. – این روش جزییات آناتومی رگهای بدن را دقیقتر از روشهای MRI یا اولتراسونیک نشان می‌دهد. – CTA به عنوان غربالگری بیماران عروقی ایمنتر، سریعتر و ارزانتر از آنژیوگرافی است و بیمار احساس ناراحتی کمتری می‌کند معایب:(h3) – خطر واکنشهای حساسیتی در برابر تزریق ید وجود دارد. – از CTA برای بیماران کلیوی یا دیابت شدید باید پرهیز شود. – در صورت نشت ماده تزریقی به پوست، پوست تخریب می‌شود. – در مقایسه با سایر روشهای تصویر برداری پزشکی، میزان تشعشع یونیزه این روش بسیار بیشتر است و بسته به سن بیمار و روش آزمایش، این روش خطر ابتلا به سرطان را برای تمام طول عمر افزایش می‌دهد. در برخی شرایط بیمار، مزایای این روش می‌تواند بیشتر از مشکلات برشمرده باشد. – در شـخـصـي كـه بـسـيـار چـاق اسـت تصاوير كيفيت بسيار خوبي نخواهند داشت.
مزایا و معایب آنژیو گرافی
مزایا:
– دقت بالای آنژیوگرافی نسبت به سی تی آنژیو –
خطرات و عوارض بعد از آنژیوگرافی بسیار کم است، مهم‌ترین عارضه آن حساسیت به ماده حاجب است که آن هم احتمالش کم است
معایب:
– بيمار ممكن است به ماده كنتراست واكنش حساسيتي نشان دهد – خطر لخته شدن خون درون لوله كاتتر و انتقال آن به عروق و انسداد رگ‌ها – كاهش عملكرد كليه‌ها در بيماران مبتلا به ديابت يا مشكل كليوي به دليل دفع ادراري ماده كنتراست – ممكن است آنژيوگرافي موفق به رفع گرفتگي نشود، حتي اگر توانست تنگي را برطرف كند امكان تنگي مجدد وجود دارد يا امكان دارد استنت در محل مناسب تعبيه نشده باشد.
چه زمانی آنژیوگرافی به سی. تی. آنژیو ترجیح داده می‌شود؟
گاهی‌اوقات شک بالینی پزشک مبنی بر اینکه بيمار گرفتگی رگ دارد، زياد است. در چنین مواقعی از ابتدا بيمار آنژیوگرافی می‌شود. اما گاهی‌اوقات شک بالینی پزشک خیلی زیاد نیست. بنابراین سی. تی. آنژیو انجام می‌شود. در هر حال تکنیک سی. تی. آنژیو به اندازه آنژیوگرافی دقیق نیست. اگر احیانا سی. تی. آنژیوگرافی یک رگ تنگ را نشان بدهد این تنگی حتما باید با آنژیوگرافی تایید شود. یعنی اگر سی. تی. آنژيوگرافی نشان دهد رگ آنقدر تنگ است که نیاز به عمل جراحی دارد، جراح با گزارش سی. تی. آنژیو بيمار را به اتاق عمل نمی‌برد. بلکه مجدد آنژیوگرافی انجام می‌دهد و با گزارش آنژیوگرافی او را جراحی می‌کند. بنابراین اگر شک بالینی پزشک در مورد گرفتگی رگ زیاد باشد انجام سی. تی. آنژیوگرافی در واقع تحمیل یک هزینه اضافی به بيمار خواهد بود.
پزشکان کدام روش را انتخاب می کنند؟
یکی از مواردی که شک بالینی ایجاد می‌کند ، درد تیپیک قلبی است. این درد هنگام فعالیت ایجاد می شود. البته یکسری فاکتورهای خطر هم بر ایجاد این درد تأثیر گذارند. برای مثال اگر فرد دیابت یا فشار خون یا چربی خون بالا داشته باشد یا سیگار بکشد و در سنین میانسالی باشد و هنگام فعالیت مثلا بالا و پایین رفتن از پله احساس کند قفسه سینه‌اش درد می‌گیرد و با استراحت دردش فروکش می‌کند ، در واقع دچار درد تیپیک قلبی شده است. چنین بیمارانی با احتمال 90 درصد بالا‌گرفتگی رگ دارند و انجام سی تی آنژیوگرافی برای‌شان یک تکنیک اضافه است و باید مستقیماً آنژیوگرافی شوند. سی تی آنژیو زمانی کاربرد دارد که شک پزشک کم باشد و فقط بخواهد وجود مشکل قلبی را رد یا تأیید کند. برای مثال اگر یک خانم جوان دچار دردی مبهم شده باشد و به فرض یک فاکتور خطر هم داشته باشد اما شک پزشک به گرفتگی رگ زیاد نباشد ، برای او سی تی آنژیوگرافی انجام می‌دهد. یا در مثالی دیگر اگر بيمار بخواهد یک جراحی غیر قلبی داشته باشد ، مثلا یک تومور قلبی داشته باشد اما هیچ فاکتور خطری برای گرفتگی رگ نداشته باشد ، می‌تواند سی تی آنژیوگرافی شود و اگر رگ سالم باشد ، جراح فقط آن تومور را بر می‌دارد. از سری مطالب پزشکی عمومی و غیر تخصصی سایت (اطلاعات عمومی و غیر تخصصی پزشکی برای افزایش دانش سلامت و اطلاعات عمومی پزشکی بازدیدکنندگان)
