داخل بینی پوشیده از بافت مرطوب و حساسی است (مخاط) که در نزدیکی سطح آن رگهای خونی بسیار زیادی وجود دارد. هنگام آسیب دیدن این بافت، حتی در اثر یک بریدگی یا خراش جزئی، این رگهای خونی دچار خونریزی میشوند که گاهی اوقات شدید است. در بیشتر موارد، خونریزی بینی جدی نمیباشد و معمولاً با فشار موضعی و کمی صبر متوقف میشود. اما در موارد شدید و در صورتی که بطور مکرر رخ دهد، نیاز به درمان توسط متخصص خواهد بود.
سوزاندن رگ های بینی یک روش ساده است که در آن خونریزی بینی به دلیل سوختن و بسته شدن رگ خونی پاره شده، متوقف میشود. گاهی اوقات هنگامی که خونریزی بینی مداوم میشود، پزشک سوزاندن رگها را پیشنهاد میکند. کل این درمان حدود یک دقیقه طول میکشد زیرا بستن رگ خونی نیاز به تماس با سیم یا عوامل شیمیایی به مدت تنها چند ثانیه دارد. به همین دلیل پزشکان درمان سوزاندن رگهای بینی را در کلینیک یا مطب بصورت سرپایی و از طریق بیحسی موضعی انجام میدهند.
چه عاملی باعث خونریزی بینی میشود؟
خونریزی بینی میتواند یک وضعیت ترسناک باشد زیرا جریان ناگهانی خون از بینی بسیار تکان دهنده است. بینی پر از رگهای خونی میباشد و هوایی که به ریهها میرود را گرم نگه میدارند. هر چند این رگها بسیار ظریف هستند و یک ضربه یا نیروی جزئی برای پارگی این رگها کافی است. علاوه بر تاثیر نیروی خارجی حساس بودن این رگها (مثلا شرایط آب و هوایی خشک باعث پارگی رگ و در نتیجه شروع خونریزی بینی میشود) نیز میتواند، دلیل این مشکل است. برخی داروهایی که مانع لخته شدن خون میشوند نیز در خونریزی بینی نقش دارند. بنابراین هرگاه وضعیت به حدی رسید که حتی پس از تلاشهای مکرر برای کنترل خونریزی، همچنان ادامه پیدا کرد، پزشک رگهای بینی را میسوزاند.
علائم خونریزی بینی
علائم و نشانههای خونریزی بینی عبارتند از:
- خونریزی از یک یا هر دو حفره بینی
- احساس وجود یک مایع روان در انتهای حلق
- اضطرار در بلعیدن بطور مکرر
تشخیص
بررسی سابقه پزشکی و علائم مرتبط علاوه بر معاینه فیزیکی در تشخیص علت خونریزی بینی بسیار مهم میباشد. در طول معاینه فیزیکی، ممکن است پزشک سعی کند منشأ خونریزی را مشخص کند. این امر به یافتن اینکه خونریزی قدامی است یا خلفی نیز کمک میکند. سایر دلایل خونریزی بر اساس سابقه پزشکی بیمار و یافتههای معاینه فیزیکی تعیین خواهد شد.
به منظور اینکه معاینه بینی کمتر دردناک باشد، ممکن است پزشک با استفاده از پنبه، دارویی را در داخل حفرهی بینی استفاده کند. این دارو به بیحس کردن بخش داخلی حفره بینی و انقباض رگهای بینی کمک میکند. در نتیجه امکان مشاهدهی آسانتر حفرهی کوچک بینی فراهم میشود.
از اسپکولوم بینی برای مشاهده داخل بینی استفاده میشود. اولین مرحلهی تشخیص، شناسایی دلیل خونریزی در جلوی بینی است. تشخیص علت خونریزی در انتهای بینی بر اساس آزمایشها و بررسیهای دیگر میباشد که به شناسایی دلیل احتمالی خونریزی کمک میکنند.
سوزاندن رگ بینی
روشهای مورد استفاده جهت سوزاندن رگهای بینی عبارتند از:
- استفاده از جریان الکتریکی هدایت شده از طریق یک سیم پلاتینی
- استفاده از یک عامل شیمیایی مانند نیترات نقره که واکنشهای لازم جهت بستن بافت پاره را انجام میدهد.
فرایند انجام جراحی ساده است زیرا نیازی به آمادهسازی بیمار نمیباشد. در ادامه مراحل این درمان ذکر شده است.
این روش در هر حفره با استفاده از نور و اسپکولوم انجام میشود. با این کار پزشک محل خونریزی یا پارگی رگ خونی یا هر گونه دلیل دیگر خونریزی را مییابد. برای تشخیص اینکه خون حاوی عناصر ضد انعقادی است، یک نمونه از بینی جهت بررسی گرفته میشود. هر گونه علائم کمخونی نیز در خون کنترل خواهد شد.
قرار دادن یک تکه پنبهی آغشته به بیحس کنندهی موضعی در داخل حفرهی بینی عمل بیحسی بینی را جهت پیشگیری از درد انجام میدهد. بافتهای اطراف محل خونریزی و رگ خونی با استفاده از سوزن دارای جریان الکتریکی یا یک دستگاه آغشته به نیترات نقره سوزانده میشوند. این سوزاندن باعث ذوب شدن و الحاق بافتها به یکدیگر و در نتیجه بسته شدن محل پارگی میگردد.
برای این روش، پزشک داخل بینی را بیحس میکند. پس از درمان، ممکن است به مدت ۳ تا ۵ روز احساس خارش و درد در بینی خود داشته باشید. داروهای مسکن بدون نسخه میتوانند به تسکین درد کمک کنند. ممکن است احساس نیاز به لمس کردن، خاراندن یا فرو کردن انگشت در داخل بینی داشته باشید. اما انجام این کارها ممکن است باعث خونریزی بیشتر شود.
مراقبت پس از درمان
مراقبت از بینی
- ناحیهی درمان شده بینی خود را لمس نکنید.
- از ضربه زدن به بینی خود پرهیز کنید.
- به منظور جلوگیری از تحریک بینی، از خالی کردن بینی خود به مدت دو هفته اجتناب کنید. با ملایمت داخل حفرهی بینی خود را پاک کنید.
- در صورت وقوع مجدد خونریزی، بنشینید و سر خود را به سمت جلو کج کنید. این کار مانع پایین رفتن خون به حلق میشود. از انگشت شست و اشارهی خود برای بسته نگه داشتن بینی به مدت ۱۰ دقیقه استفاده کنید. تا قبل از پایان ۱۰ دقیقه برای کنترل اینکه خونریزی بند آمده است انگشتان خود را بر ندارید. در صورتی که خونریزی متوقف نشد، به مدت ۱۰ دقیقه دیگر این کار را تکرار کنید.
- چند بار در روز و به مدت ۱۰ روز از پماد ضد باکتری یا اسپری سالین در داخل بینی خود استفاده نمایید. این کار موجب مرطوب ماندن حفرههای بینی میگردد.
فعالیت
در دو تا سه ساعت پس از درمان:
- از خم شدن یا بلند کردن اجسام سنگین پرهیز کنید.
- از انجام ورزش یا فعالیت سنگین اجتناب کنید.
- در صورت امکان میتوانید فعالیتهای معمول خود را انجام دهید.
دارو
- پزشک ضرورت و زمان از سرگیری مصرف داروها را به شما خواهد گفت. همچنین دستورالعملهایی را در مورد مصرف داروهای جدید توصیه میکند.
- اگر از رقیقکنندههای خون مانند وارفارین (کومادین)، کلوپیدوگرل (پلاویکس) یا آسپرین استفاده میکنید حتما پزشک خود را در میان بگذارید. وی توصیههای لازم را در مورد مصرف مجدد این داروها به شما خواهد کرد. باید دقیقاً توصیههای پزشک خود را درک کرده و رعایت کنید.
- در مورد مصرف داروها محتاط باشید. دستورالعملهای ارائه شده روی برچسب آنها را بخوانید.
- اگر پزشک دارویی را برای کنترل درد تجویز کرد طبق دستور مصرف کنید.
- اگر از داروهای مسکن نسخهای استفاده نمیکنید، برای مصرف داروهای بدون نسخه با پزشک خود مشورت کنید.
- از مصرف آسپری و داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی مانند ایبوپروفن (ادویل، موترین) و ناپروکسن (Aleve) در حین بهبودی بینی خود پرهیز کنید. این داروها باعث افزایش خطر خونریزی میشوند.
پیشگیری
شما میتوانید با رعایت موارد زیر از خونریزی بینی جلوگیری کنید:
- عدم فرو کردن انگشت در بینی
- ملایمت در هنگام تخلیهی بینی
- عدم استعمال سیگار
- استفاده از مرطوب کننده در صورتی که هوای خانه در ماههای زمستان خشک است.
- استفاده از اسپری سالین بینی جهت مرطوب کردن داخل بینی
- مالیدن مقداری وازلین در داخل حفرههای بینی پیش از خوابیدن
- جلوگیری از وارد آمدن ضربه به صورت با استفاده از کمربند ایمنی در داخل ماشین و استفاده از هدگیر به منظور محافظت از صورت هنگام انجام ورزشهای تماسی ماند فوتبال یا کاراته.
- استفاده از وسایل محافظتی جهت جلوگیری از تنفس مواد شیمیایی تحریک کننده در محل کار
